Odkrycie 4 grobów w Huaca Pucllana (Miraflores, Peru)

Oryginalny artykuł: Descubren 4 tumbas de-600-anos en Huaca Pucllana

Grupa archeologów, pracujących na terenie Huaca Pucllana (Miraflores, Peru) odkryła na szczycie Wielkiej Piramidy cztery grobowce kultury Ichma (zwanej też Yschma). Złożono w nich dorosłe osoby, trzy kobiety i jednego mężczyznę. Ciała zmarłych znajdowały się w pozycji siedzącej, skierowanej na południowy wschód. Były owinięte tkaninami, wikliną i sznurami. Obok szczątków znaleziono naczynia ceramiczne, igły tkackie i kłębki nici. 

Jeden z grobowców odkrytych w Huaca Pucllana (fot. Reuters)

Monte Verde (Chile) i pierwsi Amerykanie

Oryginalny artykuł: New clues about the earliest known Americans

Odkrycia na terenie Monte Verde, w południowym Chile, dostarczają nowych dowodów na obecność pierwszych Amerykanów, koczowników, którzy pojawili się na krańcach Ameryki Południowej znacznie wcześniej niż 15 000 lat temu. Wyniki badań, którymi kierował Tom Dillehay, profesor antropologii z Vanderbilt University, zostały przedstawione w listopadowym wydaniu PLOS ONE. Tom Dillehay pracował w tym regionie już od 1977 roku. Podczas kolejnych sezonów wykopaliskowych w miejscu zwanym MVII (Monte Verde II), natrafił na najróżniejsze ślady niewielkich obozowisk, gdzie ludność używała narzędzi kamiennych innych niż Clovis, uważane przez wielu badaczy za pozostałości najwcześniejszej kultury na kontynencie amerykańskim. Znaleziska obejmowały pozostałości palenisk, szczątki zwierząt, drewniane pale z kilkunastu szałasów, skrawki odzieży wykonanej ze skóry, resztki mięsa mastodonta z zachowanym DNA, a nawet odciśnięty w glinie ślad dziecięcej stopy. Archeolodzy szacowali miejscową populację na 20-30 osób. W pobliskim miejscu, oznaczonym jako MVI, Dillehay odkrył świadectwa obecności człowieka może nawet sprzed 30 000 lat. Znaleziska Dillehaya były początkowo przyjmowane ze sceptycyzmem. Jeszcze 40 lat temu panowało przekonanie, że Ameryka została zasiedlona po raz pierwszy około 13 000 lat temu przez koczowników z Azji. Jednak kolejne wykopaliska zarówno na ziemiach Ameryki Północnej, jak i Południowej, dostarczyły dowodów, świadczących o znacznie wcześniejszej migracji ludności na tereny obu Ameryk.

Tak mogło wyglądać Monte Verde w późnym plejstocenie (fot. Tom Dillehay)

Nietypowy pochówek w Zultepec-Tecoaque

Oryginalny artykuł: Hallan entierro de personaje vinculado con Ometochtli - dios del pulque en Tlaxcala

Podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych na terenie Zultépec-Tecoaque (stan Tlaxcala, Meksyk), odkryto nietypowy pochówek z końca okresu postklasycznego (około 1520 r.). Szczątki młodego mężczyzny, zmarłego w wieku 25-28 lat, znajdowały się wewnątrz jednego ze zbiorników, na głębokości 6,20 m. Średnica otworu zbiornika wynosi 45 cm. Jednak zbiornik rozszerza się i jego średnica w dolnej części osiąga 1,20-1,30 m. Tego rodzaju cysterny służyły zazwyczaj do gromadzenia wody, ale w przypadku Zultépec-Tecoaque również do ukrycia przedmiotów, należących do złożonych w ofierze jeńców hiszpańskich. Do tej pory odkryto tam mnóstwo naczyń ceramicznych, figurek, rzeźb, kości zwierząt, a także hiszpańskie ostrogi i gwoździe. Nigdy wcześniej nie znaleziono jednak szkieletu ludzkiego.

Zbiornik, w którym odkryto szkielet mężczyzny (fot. Meliton Tapia, INAH)

Stan Coahuila (Meksyk) odzyskał zrabowane artefakty

Oryginalny artykuł: Regresan a Coahuila piezas arqueologicas robadas en 2008

We wtorek, 17 listopada, Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) oficjalnie przekazał władzom stanu Coahuila (Meksyk) kolekcję 976 artefaktów, które zostały zrabowane w 2008 roku z Domu Kultury Cuatro Ciénegas. Przedmioty te zostały przechwycone na różnych przejściach granicznych ze Stanami Zjednoczonymi i były przechowywane przez INAH od 2012 roku.

Część artefaktów zrabowanych w 2008 roku (fot. INAH)

Fotogaleria: Rzeźby Huasteków

Zdecydowana większość zaprezentowanych poniżej rzeźb Huasteków pochodzi z okresu postklasycznego (900-1500 n.e.) i została znaleziona na terenie różnych stanowisk archeologicznych, w tym: Castillo de Teayo, Montes de Oca, Palmas Altas, Tempoal, Tepatlaxco, Huilocintla, San José Tuxpan i Tamohi. Wśród nich wyróżniają się przedstawienia kobiet, które mogą stanowić wizerunki bogini ziemi Tlazoltéotl. Ukazywano ją z odsłoniętym biustem, odzianą w długą spódnicę, z dłońmi opartymi na brzuchu jako symbolem płodności. Zarówno postacie męskie, przypuszczalnie władców lub kapłanów, jak i kobiet mają charakterystyczne dla Huasteków stożkowe nakrycia głowy. Zachowały się również wizerunki pana śmierci lub różnych bóstw, na przykład Słońca i Księżyca, Quetzalcoatla czy Tlaloka. Bardzo typowe dla sztuki Huasteków są rzeźby przedstawiające zgarbionych starców, opierających dłonie na kijach. Jedni uczeni uważają, że postacie te odnoszą się do siewców, a zatem dotyczą kultu żyzności; zdaniem innych były związane z kultem fallicznym.

kliknij na zdjęcie aby powiększyć / click on photo to enlarge

Museo de Antropología de Xalapa (Xalapa, stan Veracruz, Meksyk)

          

Miasta Majów: El Chal (Gwatemala)

Stanowisko archeologiczne El Chal znajduje się w gminie Dolores, w Petén (Gwatemala). Ruiny majańskich budowli leżą na terenie współczesnego miasteczka o tej samej nazwie. Ta lokalizacja sprawiła, że większość kamieni pochodzących z prekolumbijskich konstrukcji została wykorzystana do wznoszenia domów, z których część stoi bezpośrednio na platformach majańskich budowli.

Porośnięte roślinnością budowle w El Chal

W latach 1974-1975 miejsce to odwiedzili Richard Kirsch i Ian Graham. Niektóre rzeźbione zabytki zostały wówczas przewiezione do Parku Narodowego Tikal, ale około dwudziestu lat później nic już o nich nie wiedziano. W 1989 roku sporządzono rejestr zabytków, a w 1993 roku podjęto pierwsze prace wykopaliskowe na terenie El Chal, w których uczestniczyli, między innymi, Juan Pedro Laporte, Jorge E. Chocón i Paulino Morales. Archeolodzy co prawda nie odrestaurowali żadnej budowli, ale wykonali wykopy, które pozwoliły ustalić, że miejsce to było zamieszkiwane od późnego okresu preklasycznego (około 300 r. p.n.e.) do wczesnego okresu postklasycznego (około 1300 r. n.e.).

Jeden z placów w El Chal

Kompleks ceremonialny Inków w rejonie Vilcabamba

Oryginalny artykuł: The Inca shrine where children were sacrificed   

Członkowie wyprawy Mars Gaming Expedition, której przewodzili bracia Miguel i Rafael Gutierrez Garitano spędzili trzy tygodnie badając odległe pasmo górskie peruwiańskich Andów, znane jako Vilcabamba (lub Willkapampa), ciągnące się 150 kilometrów na północ od miasta Cusco. Nieoczekiwanie odkryli tam pozostałości kompleksu religijnego, wykorzystywanego prawdopodobnie przez Inków. Miguel Garitano opowiada, że im więcej podróżował, tym bardziej zdawał sobie sprawę z tego, jak niezbadany był ten region i nawet nie przypuszczał, że na wysokości około 5000 m n.p.m. wzniesiono niegdyś wielki ośrodek ceremonialny.

Mapa przedstawiająca miejsce, w którym odkryto ruiny

Przed podjęciem wyprawy, grupa badaczy zapoznała się dokładnie ze zdjęciami satelitarnymi tego niebezpiecznego terytorium, kontrolowanego przez organizację Świetlisty Szlak. Dla ustalenia położenia sanktuarium, bardzo pomocne okazały się również miejscowe opowieści o ruinach Inków.

Ruiny odkrytego kompleksu ceremonialnego Inków (fot. Rafael Gutierrez)

Co kości zwierząt mówią o społeczeństwie Majów

Oryginalny artykuł: Beyond the temples: ancient bones reveal the lives of the Maya working class

Większość naszej wiedzy na temat cywilizacji Majów dotyczy rodzin królewskich, ich pałaców i świątyń. Nie dysponujemy jednak zbyt wieloma informacjami o życiu dziesiątek tysięcy ludzi o niższym statusie społecznym. Chcąc poznać nieco lepiej ich codzienne życie, Ashley Sharpe, doktorantka z University of Florida postanowiła zwrócić uwagę na kości zwierząt, pochodzące ze stanowisk archeologicznych Majów i przechowywane obecnie w Florida Museum of Natural History, gdzie kolekcja licząca 22 tysiące najróżniejszych szczątków zwierzęcych, stanowi jeden z największych tego typu zbiorów znajdujących się poza Ameryką Środkową. Szczegółowe wyniki badań zostaną opublikowane w tym miesiącu w Journal of Anthropological Archaeology.

Kość tapira ze specjalnymi nacięciami, która mogła służyć jako instrument muzyczny
(źródło fotografii: University of Florida News)

Kości zwierząt dostarczają informacji o złożoności systemu politycznego i gospodarczego na ziemiach Majów, o wzajemnych relacjach pomiędzy rodzinami królewskimi i elitą a ludnością o znacznie niższym statusie społecznym, o nabywaniu i dystrybucji żywności i dostępie różnych grup społecznych i miast do poszczególnych gatunków. Ashley Sharpe i Kitty Emery, kuratorka Muzeum, zbadały szczątki zwierzęce odkryte na terenie trzech ośrodków Majów: Piedras Negras, Yaxchilan i Aguateca. Pozwoliło to na ustalenie przepływu zasobów zwierzęcych pomiędzy mieszkańcami tych miast a ich partnerami handlowymi, a także pomiędzy rodzinami królewskimi zamieszkującymi stolice a ludnością z mniejszych, okolicznych ośrodków wchodzących w skład danego królestwa.

Jedna z budowli mieszkalnych w Aguateca (fot. Ashley Sharpe)

Głowy-trofea z Uraca (Arequipa, Peru)

Oryginalny artykuł: Human and feline trophy heads excavated near Toro Muerto, Arequipa

Podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych w latach 2014-2015 w ramach Projektu Archeologicznego Uraca, na cmentarzysku leżącym w pobliżu słynącego z petroglifów stanowiska Toro Muerto, odkryto dwanaście ludzkich czaszek i jedną czaszkę dzikiego kota, stanowiących głowy-trofea. Badania wykazały, że wszystkie głowy ludzi zostały ścięte i odarte ze skóry, po czym wydrążono w nich otwory, przez które przeciągano sznury służące do zawieszenia. Łeb dzikiego kota został potraktowany w ten sam sposób. Tylna część jego czaszki została złamana, a oczodoły wypełnione błyszczącą tkaniną w czerwonym kolorze.

Archeolodzy Jorge Achka Rodriguez (Universidad Nacional Mayor de San Marcos, Lima)

i Manuel Angel Mamaní (Universidad Nacional de San Agustín, Arequipa)

podczas prac wykopaliskowych w Uraca (fot. Beth K. Scaffidi)