środa, 29 listopada 2017

Odnalezienie geoglifu przedstawiającego orkę

Oryginalny artykuł: Orca geoglyph rediscovered in Peru

Archeologiczne znaleziska w rejonie Nasca i Palpa nadal cieszą się wielkim zainteresowaniem, a ostatnio szczególną uwagę przyciągnął wielki geoglif o długości ponad 60 m i szerokości 25 m, wyryty na zboczu wzgórza w Palpa (region Ica, Peru) i przedstawiający orkę. Geoglif został co prawda odkryty już w latach sześćdziesiątych XX wieku przez niemieckich archeologów, jednak zachowane informacje były bardzo skromne, a lokalizacja i rozmiary geoglifu niezbyt dokładne. W ramach nowego projektu badawczego, którym – z ramienia Ministerstwa Kultury w Peru – kieruje Johny Isla Cuadrado, zdołano ponownie odnaleźć i odnowić zniszczony geoglif orki.

Geoglif przedstawiający orkę (fot. Johny Isla Cuadrado)

sobota, 25 listopada 2017

Prace nad nowym przekładem Códice Florentino

Oryginalny artykuł: Preparan nueva traduccion de la parte nahuatl del Codice Florentino

Po upływie 450 lat od momentu powstania Códice Florentino (Kodeksu Florenckiego), dokumentu zatytułowanego przez zakonnika Bernardino de Sahagún La historia general de las cosas de la Nueva España, badacze z Meksyku i USA pracują nad nowym przekładem jego części spisanej w języku náhuatl. Projekt jest realizowany przy wsparciu Muzeum Getty w Los Ángeles (Kalifornia) i we współpracy z Biblioteca Medicea Laurenziana we Florencji (Italia), gdzie przechowywany jest wspomniany manuskrypt. Projekt umożliwi dalsze prace nad dokumentem, gdyż planowane jest utworzenie strony internetowej, która będzie zawierała tłumaczenia, również na język angielski, cyfrową wersję Códice Florentino w wysokiej rozdzielczości oraz analizę przygotowaną przez specjalistów meksykańskich (Diana Magaloni i Eduardo de la Cruz) i amerykańskich (Kim Richter, Jeanette Peterson i Kevin Terraciano).

Códice Florentino (fot. BNAH-INAH)

wtorek, 21 listopada 2017

Podsumowanie prac eksploracyjnych w tunelu pod Świątynią Quetzalcoatla w Teotihuacan

Oryginalny artykuł: Antiguos teotihuacanos pudieron haber desenterrado restos de gobernante

„Z pochodnią w dłoni, schodząc pionowym szybem na głębokość około 14 metrów i przemierzając długi tunel, którego sakralny charakter podkreślały złożone licznie depozyty ofiarne, mieszkaniec Teotihuacan urodzony w pierwszych latach naszej ery docierał do miejsca, które roztaczało przed nim magiczny krajobraz z wodami, czarnym niebem i trzema jaskiniami pogrążonymi w wiecznej ciemności i zmodyfikowanymi tak, aby przypominały mityczny świat podziemny”. Taką hipotetyczną wizję, opartą na ostatnich pracach eksploracyjnych i analizie materiałów znalezionych w tunelu pod Świątynią Quetzalocoatla w Teotihuacan  przedstawił Sergio Gómez Chávez, kierujący Projektem Tlalocan. Tunel o długości 102,64 m został juz niemal całkowicie przebadany i obecnie prowadzone są tylko niewielkie prace wykopaliskowe, podczas których znajdowane są kolejne depozyty ofiarne, choć znacznie skromniejsze. Eksploracja tunelu zostanie zakończona w 2018 roku. 

Odtworzenie mitycznego świata podziemnego w tunelu pod Świątynią Quetzalcoatla
w Teotihuacan (fot. Sergio Gómez Chávez)

piątek, 17 listopada 2017

W Túcume (region Lambayeque, Peru) odkryto pochówki tkaczek

Oryginalny artykuł: Descubren entierros de mujeres tejedoras en piramides de Tucume

W Huaca Las Abejas, na terenie kompleksu archeologicznego Túcume (region Lambayeque) odkryto dziesięć pochówków, w których złożono kobiety zajmujące się za życia wyrobem tkanin dla tamtejszej elity. Bernarda Delgado Elías z miejscowego muzeum zaznaczyła, że zmarłym towarzyszyły przybory tkackie, a nawet znaleziono paletki z uchwytami o długości 50 cm, przypominające płaskie łyżki i przypuszczalnie wykorzystywane przez tkaczki do mieszania barwników.

Kompleks archeologiczny Túcume (fot. Andina) 

poniedziałek, 13 listopada 2017

Nowa lista władców majańskiego miasta Cobá (stan Quintana Roo, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Identifican a 14 gobernantes prehispanicos de la ciudad maya de Coba

Ze względu na znaczny stopień erozji kamiennych zabytków z inskrypcjami w majańskim mieście Cobá (stan Quintana Roo, Meksyk), niewiele było wiadomo o tamtejszych władcach, choć część z nich została zidentyfikowana przez takich epigrafików, jak Sven Gronemeyer, David Stuart, Daniel Graña-Behrens i Stanley Guenter. Obecnie, jak podaje Octavio Esparza Olguín (z Centrum Badań Majów Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku), prace prowadzone w ramach Projektu Archeologicznego Cobá, nowe fotografie w wysokiej rozdzielczości i dokładna analiza kolejnych tekstów odkrytych w minionych latach, rzuciły więcej światła na dzieje tego miasta. Dr Octavio Esparza Olguín zwrócił uwagę na Panel 7, odkryty w 2004 roku w pobliżu głównego boiska do gry w piłkę. Wyrzeźbiona na zabytku inskrypcja obejmuje 74 bloki glificzne, zawiera dwie daty w systemie tzw. Długiej Rachuby (pozwalającej na skorelowanie kalendarza Majów z kalendarzem gregoriańskim) i wspomina początki dynastii w Cobá, sięgające V w. n.e.

Po prawej: fotografia Panelu 7. Po lewej: dwa fragmenty inskrypcji z Panelu 7.
U góry przedstawiono bloki glificzne z tekstem opowiadającym o poświęceniu kamienia
(przypuszczalnie właśnie Panelu 7) na boisku do gry w piłkę w Cobá, które to wydarzenie
odbyło się pod auspicjami władcy o imieniu Ju’npik Took’. Na dole mamy część inskrypcji,
która wspomina początki dynastii i odnosi się do tego samego władcy.
Co prawda czasownik w pierwszym bloku glificznym nie został jeszcze satysfakcjonująco
odczytany, ale w inskrypcjach Majów poprzedza nazwy miejsc wybranych
na siedziby dworu królewskiego i w takim kontekście pojawia się też
w tekstach z innych miast Majów, na przykład w Palenque i w La Corona
(fot. Octavio Esparza Olguín)

sobota, 11 listopada 2017

Chiapa de Corzo odgrywała ważną rolę w wymianie handlowej z Olmekami i Majami

Oryginalny artykuł: Ricas ofrendas revelan a Chiapa de Corzo como un sitio de gran intercambio siete siglos antes de Cristo

Chiapa de Corzo (stan Chiapas, Meksyk) była jednym z głównych ośrodków regionalnych kultury zoque, którego rozkwit zaznaczył się wyraźnie począwszy od około 700 r. p.n.e. Jak wskazują nowe badania, Chiapa de Corzo odgrywała ważną rolę w wymianie handlowej z Olmekami i Majami. W 2010 roku, w Budowli 11 na terenie tego stanowiska archeologicznego odkryto wspaniały grobowiec, w którym złożono jednego z władców i prawdopodobnie jego małżonkę. Obie osoby zmarły w wieku około 50 lat, miały zęby inkrustowane masą perłową i pirytem, a ich wyprawa grobowa była wyjątkowo bogata, gdyż obejmowała ozdoby z jadeitu, szczególnie naszyjniki, bransolety i pierścienie, paciorki z bursztynu, zwierciadła z pirytu, naczynia ceramiczne oraz przedmioty z muszli i obsydianu. Obecnie, jak poinformowała archeolog Lynneth Susan Lowe Negrón z Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku (UNAM), przeprowadzono dokładne analizy znalezionych w grobowcu artefaktów, skupiając się na ustaleniu pochodzenia materiałów, z których zostały wykonane. Wykorzystano w tym celu metody nieinwazyjne: spektroskopię podczerwieni, spektroskopię Ramana i fluorescencję rentgenowską.

Ozdoby z jadeitu pochodzące z grobowca w Budowli 11 w Chiapa de Corzo
(fot. Hector Montaño, INAH)

wtorek, 7 listopada 2017

Prekolumbijska sztuka Indian Taino

Oryginalny artykuł: Long-lost art of a vanished civilization revealed by British archaeologists on uninhabited island in Caribbean

Kultura Tainów, o której niemal zapomniano już pięćset lat temu jest ponownie odkrywana przez archeologów z Wielkiej Brytanii i Portoryko, którzy prowadzą prace na niewielkiej, odległej i niezamieszkanej wyspie Mona, leżącej w połowie drogi między Portoryko a Dominikaną. To w tamtejszych jaskiniach zachowały się tysiące prekolumbijskich rysunków i malowideł, które stanowią największe na świecie skupisko sztuki Indian Taino. Do tej pory przebadano jedynie 30 jaskiń, a pozostaje jeszcze ponad sto, co oznacza kolejne odkrycia w przyszłości. Uczeni sugerują, że większość rysunków i malowideł pochodzi z XIV-XV w. Przedstawiają one ogromną różnorodność, a wizerunki ludzkich twarzy przeplatają się niekiedy z motywami geometrycznymi i abstrakcyjnymi. Być może niektóre z nich powstały pod wpływem działania środków halucynogennych. Z zapisków Hiszpanów wynika bowiem, że podczas ceremonii szamani Tainów, po zażyciu ziaren jakiejś specjalnej rośliny, wpadali w trans i komunikowali się z bóstwami i duchami zmarłych przodków wspólnoty.

Jedna z jaskiń na wyspie Mona (fot. University of Leicester)

piątek, 3 listopada 2017

Kompleksowe prace na terenie Chichén Itzá

Oryginalny artykuł: Proyecto Gran Acuifero Maya emprende mapeo subterraneo en busca de la geografia sagrada de Chichen Itza

Na terenie dawnego majańskiego miasta Chichén Itzá, interdyscyplinarna ekipa badaczy z wielu instytucji, kierowana przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH), podjęła szeroko zakrojone prace prowadzone w ramach Projektu GAM („Gran Acuífero Maya”), poświęconego eksploracji jaskiń i studni cenotes na Półwyspie Jukatan. Wykorzystuje się najnowsze technologie, a odpowiednie urządzenia zostały udostępnione przez National Geographic Society, którego inżynierowie: Corey Jaskolski, Alan Turchik i Eric Berkenpas współpracowali z Projektem GAM. Celem prac są poszukiwania jaskiń i studni cenotes, które przypuszczalnie łączą ze sobą niektóre budowle w Chichén Itzá, jak Świątynia Kukulkana (zwana też Zamkiem) i Osario (znane też jako Grób Najwyższego Kapłana) z Wielkm Cenote (zwanym też Świętym Cenote lub Świętą Studnią).

Piramida Kukulkana w Chichén Itzá (fot. Karla Ortega, Projekt GAM, INAH)